Donderdag 4 juni vond het Landelijk Overleg Waterkracht, georganiseerd door Sportvisserij Nederland, plaats in het Watermuseum in Arnhem. Dit om de problematiek rond waterkracht in Nederland onder de aandacht te brengen en te komen tot een gezamenlijke visie.
Het overleg, dat plaatsvond onder leiding van dagvoorzitter Jan Terlouw, ging voornamelijk over de toepasbaarheid van waterkracht in Nederland. Zo waren er diverse presentaties op het gebied van energie, duurzaamheid en visschade op populatieniveau.
Stellingen
De opkomst van betrokken partijen was groot met organisaties als het Wereld Natuur Fonds, Rijkswaterstaat, Internationale Rijn Commissie, Waterschap Rijn en IJssel en VisAdvies. Om de weerstand ten opzichte van waterkracht te polsen werd een zestal stellingen voorgelegd aan de 21 betrokken partijen:
1. Wek alleen energie op die je lokaal nuttig kunt gebruiken; waterkracht kan lokaal een goede aanvulling in de energiemix zijn, mits er geen visschade optreedt.
2. Nederland is geen waterkrachtland.
3. APK voor bestaande waterkrachtcentrales is vereist.
4. Volledig visveilige opwekking van waterkracht is mogelijk.
5. Evenmin als sportvissers hun, door de wet beschermde, vissoorten mogen doden, hebben waterkrachtexploitanten het recht om beschermde vissoorten te doden in hun turbines. Voor de wet zullen zij gelijk gesteld moeten worden met stropers.
6. Geen waterkracht in de hoofdstroom van onze grote rivieren.
Conclusie
Uit de voorgelegde stellingen blijkt dat maar liefst 19 van de 21 betrokken partijen het eens zijn over het feit dat Nederland geen waterkrachtland is. Naast grootschalige vissterfte leveren waterkrachtcentrales in ons vlakke land te weinig energie op, zo luidt de conclusie. Ester Blom (WNF): “Waterkrachtdammen in een deltaland als Nederland is niet zinnig, omdat het te vlak is en de rivieren te waardevol.” Daarnaast is het merendeel tegen waterkrachtcentrales (WKC’s) in de hoofdstroom van onze grote rivieren en vindt een keuring voor bestaande WKC’s op zijn plaats.
Waterkracht
Waterkracht wordt vaak ten onrechte gezien als een duurzame bron van energie. Het veroorzaakt namelijk grootschalige vissterfte doordat vissen worden verhakseld in de ronddraaiende schoepen van turbines. Daarom heeft Rijkswaterstaat met de beleidsregel een landelijk kader aangegeven aangaande de vergunningverlening voor waterkrachtcentrales in de Rijkswateren. Hierin staan de normen omschreven die gelden voor vissterfte bij waterkrachtcentrales, maar wordt tegelijkertijd ruimte geboden voor nieuwe, innovatieve en vooral minder schadelijke technieken.
Norm
De maximaal toegestane norm van 10% vissterfte (inclusief uitgestelde sterfte) wordt in de Nederlandse Maas al ruim overschreden door de twee bestaande waterkrachtcentrales bij Linne en Lith. Deze norm van 10% moet worden gehandhaafd en niet worden verruimd door vijf nieuwe WKC’s toe te staan met de norm van 0,1% toegestane sterfte. Met andere woorden: er is zolang de huidige centrales niet ver beneden de 10% vissterfte zitten geen ruimte voor nieuwe initiatieven voor waterkracht in de Maas.