AMSTERDAM - Sinds 1950 is de hoeveelheid fytoplankton, die de basis vormt voor de oceanische voedselketen, met veertig procent afgenomen. De opwarming van de oceanen wordt als de oorzaak van die daling genoemd.
Fytoplankton bestaat uit microscopisch kleine, plantaardige organismen. Het speelt een cruciale rol in het ecosysteem van onze planeet. Naast een voedselbron voor veel vissen is fytoplankton ook de grootste producent van zuurstof op aarde.
BELANGRIJKDe verdwijning ervan bedreigt de stabiliteit van het klimaat, het welzijn van de visserij en van oceanen. Dat blijkt uit onderzoek van aquatisch ecoloog Daniel Boyce, dat deze week in het blad Nature verschijnt. “Ik denk dat het heel moeilijk voor te stellen is dat fytoplankton zo belangrijk kan zijn, omdat de meeste mensen het niet zien in hun dagelijks leven”, aldus de Canadese Boyce. “Maar alles dat met ze gebeurt heeft effect op de gehele mariene voedselketen, en op ons.”
Een blauwe oceaan is niet per se iets goeds. Recente satellietfoto’s lieten zien dat de oceaan van groen naar blauw is veranderd, als gevolg van de vermindering van fytoplankton. Maar die gegevens zijn maar tot dertien jaar terug te bekijken. Daarom hebben Boyce en zijn collega’s een half miljoen metingen van de helderheid van de oceaan bestudeerd. Zo konden ze een gedetailleerder beeld krijgen en verder terug in het verleden kijken.
ANALYSEUit hun analyse bleek dat de hoeveelheid fytoplankton decennialang per jaar met gemiddeld één procent daalde in acht van de tien grote oceanen. De grootste afname vond plaats in de poolregio, de tropische gebieden rond de evenaar en op de open zee. De wetenschappers kunnen niet met zekerheid zeggen wat de oorzaak is van de massale verdwijning van het fytoplankton, maar temperatuurdata geeft een aanwijzing. De afname was het sterkst op plaatsen waar de oppervlakte van de zee het meest was opgewarmd.
De waterlagen mengen slechter als het temperatuurverschil groter is. Warmere oceaanwateren verminderen de hoeveelheid voedingsstoffen die vanuit de koude diepte naar het oppervlak kunnen komen. Het fytoplankton leeft van die voedingsstoffen. Als er minder fytoplankton is, hebben vissen minder te eten. De verdwijning van het plankton zal vanzelf de rest van de voedselketen raken. Vissers zullen minder vis vangen en de dieren die van vis leven zullen minder te eten hebben. Het fytoplankton beïnvloedt ook het klimaat, doordat het koolstofdioxide reduceert en warmte opneemt.
Bron: Nu.nl