Wist je dat: rode en witte spieren

Het grootste gedeelte van een vissenlichaam bestaat uit twee grote 'rompspieren' die aan beide zijden van het lichaam liggen. Via de huid en de wervelkolom drijven ze de staartvin aan, zodat de vis zich zwemmend voort kan bewegen. Dat visvlees een bleke keur heeft, komt doordat er minder bloed doorheen loopt dan bij zoogdieren. Toch kun je ook bij vissen witte en rode spieren onderscheiden.

Onvermoeibaar

De lichaamsspieren zijn vaak voor het grootste gedeelte opgebouwd uit wit spierweefsel (90%). Aan de buitenkant van de lichaamsspier zit vlak onder de huid echter rood spierweefsel (10%). Deze vezels zijn praktisch onvermoeibaar, maar werken relatief langzaam. Rode spieren gebruiken opgeslagen vet of eiwit als energiebron. Om deze aan te spreken is zuurstof nodig, die de vis met zijn kieuwen uit het water haalt. Deze vorm van verbranding is bijzonder efficiënt en de spierkracht die zo wordt opgewekt levert de stuwkracht bij rustig zwemmen. Hoe meer rood spierweefsel een vis heeft, des te hoger is de snelheid waarmee hij vrijwel onbeperkt kan blijven zwemmen.
Voorbeelden van vissen met veel rode spieren (‘stayers’) zijn onder meer tonijn, zalm, makreel en haring.

Tank bijvullen

In bepaalde omstandigheden spreken vissen ook de witte spieren aan. Witte spiervezels zijn in staat om gedurende een korte tijd een groot vermogen te leveren doordat de spieren snel en bijzonder krachtig samentrekken. Deze energie wordt opgewekt door in het spierweefsel opgeslagen glycogeen om te zetten in melkzuur. De voorraad glycogeen is echter beperkt, waardoor vissen maar twee tot drie minuten op topsnelheid kunnen zwemmen. Daarna zijn ze gedwongen om weer over te schakelen op de rode spieren – er kan pas weer op volle kracht  worden gezwommen als de hoeveelheid glycogeen op peil is gebracht. De witte spiervezels worden daarom bijna alleen gebruikt als snelle actie geboden is, zoals bij het op de vlucht slaan, het vangen van een prooi en agressief gedrag.