De afgelopen weken hebben vele duizenden Nederlanders de schaatsen ondergebonden en op het ijs gestaan. Voor de meeste sportvissers is het nu daarentegen even behelpen. Hun hobby ligt stil; net zoals het leven onder water een stuk rustiger verloopt. De meeste Nederlanders zijn zich echter nauwelijks bewust van de wereld onder water, waar zij op hun schaatsen overheen glijden.
De aandacht voor dit waterleven is helaas nog steeds erg beperkt en als samenleving gaan we er vaak onverantwoord mee om.
Wat er onder water gebeurt kun je meestal niet zien. Als sportvissers weten we echter hoe fascinerend deze geheimzinnige wereld is. Met de hengel kunnen we er wel iets van zien. Prachtige vissen komen kortstondig boven zodat we van hen kunnen genieten.
We verdiepen ons in het leven van de vis: wat ze eten, waar ze voorkomen, hoe ze zich voortplanten, wat hun relatie met andere planten en dieren is. We geven les op scholen om kennis over en aandacht voor de vissen te vergroten. We begeleiden kinderen bij het vissen, zodat ze meer van de natuur onder water weten, beter leren vissen en goed met de vis omgaan. We doen aan hengelvangstregistratie en verrichten onderzoek om de kennis over vissen te vergroten en we spannen ons in naar politiek en waterbeheerders om de leefmogelijkheden voor vis te verbeteren.
Mede – of misschien wel vooral – dankzij de inzet van de hengelsport is het water schoner geworden, worden vispassages en natuurlijke oevers aangelegd, krijgen rivieren en beken meer ruimte en moet ook de natuurlijke dynamiek in het water terugkomen.
Ernstig bedreigd
Helaas zijn juist de wateren nog steeds de meest bedreigde ecosystemen ter wereld. De mens vist op grote schaal de zeeën en oceanen leeg, waardoor vele vissoorten nauwelijks meer voorkomen en dreigen te verdwijnen. Tot meer dan duizend meter diepte wordt gevist met netten waarin je hele Boeings kunt parkeren. Lijnen van honderden kilometers lang voorzien van talloze haken gaan te water.
Westerse vissersschepen hebben kleinschalige visserij door de lokale bevolking voor de kust van Afrika vernietigd. Grootschalige viskweek in open water leidt tot ernstige ziekten onder natuurlijke visbestanden en om de kweek te kunnen voeden worden tot aan Antartica onvoorstelbare hoeveelheden kleine vis weggevangen. De vangst op walvissen gaat nog steeds door en boten van natuurbeschermingsorganisaties worden doormidden gevaren.
En de waanzin ten top: een groot exemplaar (233 kg) van de ernstig bedreigde blauwvintonijn levert in Japan maar liefst 120.000 euro op – zodat er sushi van kan worden gemaakt.
Duurzaam en verantwoord?
Ook in Nederland zijn we er nog lang niet. Alle beleidsnota’s staan vol met woorden als ‘duurzaam’ en ‘verantwoord’, maar ondertussen worden duizenden kilo’s schol doorgedraaid omdat de prijs te laag is. De minister beperkt de staand wantvisserij voor de kust niet, maar begrenst haar tot netten van maximaal 25 km lang – een net van Arnhem naar Apeldoorn! Dit terwijl er zoveel netten staan – bij voorkeur bij intrekopeningen naar het binnenwater – dat we de hele Noordzeekust vele malen kunnen dichtzetten.
In het IJsselmeer komen door de gemene weidevisserij alleen nog maar babyvisjes voor. Havens langs de Randmeren, waar de vis zich massaal in de winter terugtrekt, mogen met netten in enkele trekken worden leeggevist. In sommige waterschappen wil men grootschalig periodiek brasem verwijderen om wateren helderder te maken. Alsof men onkruid gaat wieden, dit terwijl het water al helderder wordt en de brasemstand snel afneemt. Op een ernstig bedreigde vissoort als de paling mag gewoon een groot deel van het jaar worden doorgevist. Na tien jaar praten doet de Nederlandse politiek niets en komt de enige opgelegde beperking uit Brussel. Zelfs in gebieden waar de aal zwaar verontreinigd is en niet op de markt mag worden gebracht, worden aalvergunningen verstrekt en mag worden doorgevist.
Natuurlijk is het niet allemaal kommer en kwel en zijn er ook lichtpuntjes en verbeteringen te melden. Daar moet vaak wel hard en lang voor worden gestreden; veranderingen voltrekken zich immers niet van de ene op de andere dag. Daarom is het nog steeds van het grootste belang dat Sportvisserij Nederland, de federaties en hengelsportverenigingen zich met uw steun inzetten om de leefmogelijkheden onder water te verbeteren. Lokaal, regionaal en internatonaal. Daarom ook in 2010: Vissen? Altijd de VISpas mee!
Joop Bongers
Directeur Sportvisserij Nederland
-> Meer uitgelicht