Casemanager Patricia Koelen over sociale veiligheid in de hengelsport en het belang van melden.
Patricia Koelen is manager bij Sportvisserij Limburg, waar ze sinds 2008 werkzaam is.
Vanaf 2018 is zij als Vertrouwenscontactpersoon betrokken bij het meldpunt voor sociale veiligheid binnen de sportvisserij. Vanaf dit jaar is ze daar Casemanager Veilige Sport, een rol waarin ze meldingen aanneemt, registreert en helpt de juiste vervolgstappen te zetten. Niet om te oordelen, maar om te luisteren en richting te geven. Koelen: ‘Veiligheid begint bij beschikbaar zijn.’
Luisteren zonder te oordelen
Patricia’s rol is helder: ze is er voor iedereen die een melding wil doen over ongewenst gedrag binnen de hengelsport. ‘We begeleiden incidenten’, vertelt ze. ‘We zijn hier specifiek voor opgeleid en hebben duidelijke processen voor verschillende situaties, waardoor we bij elk type melding kunnen ondersteunen. We luisteren, registreren de melding zorgvuldig en adviseren waar de melder naartoe kan – of dat nu het bestuur is, het Centrum Veilige Sport, de tuchtcommissie of in sommige gevallen zelfs de politie.’ De meldingen zijn divers: van pesterijen binnen hengelsportverenigingen en uitsluiting van leden bij besluitvorming, tot ongewenst fysiek contact of een gebrek aan inclusie voor mindervalide vissers. Soms gaat het om zaken die al jaren sluimeren. Patricia: ‘Helaas kunnen zulke zaken overal gebeuren waar mensen samenkomen, ook binnen de sportvisserij. Wat voor de één normaal is, kan voor de ander kwetsend of onveilig zijn. Precies daarom moet er ruimte zijn om dat te bespreken.’
Het belang van zichtbaarheid voor de thematiek
‘We werken bij het meldpunt met meerdere casemanagers. We krijgen elk gemiddeld zo’n drie tot vijf meldingen per jaar, wat jaarlijks uitkomt op in totaal ongeveer 15 meldingen. Dat lijkt weinig, maar ik vraag me vaak af of dat komt doordat er relatief weinig gebeurt, of omdat nog te weinig mensen weten dat ze bij ons terecht kunnen. Ik vermoed het laatste.
Veel leden en vrijwilligers kennen het meldpunt niet of weten niet hoe ze het kunnen bereiken. Daarom is het zo belangrijk dat verenigingen dit actief onder de aandacht brengen. Denk aan een bericht op de website en Facebookpagina, een stukje in de nieuwsbrief en een poster in het clubhuis. Hoe vaker je laat zien dat er een plek is waar meldingen veilig kunnen worden gedaan, hoe groter de kans dat mensen zich melden wanneer dat nodig is.’
Meldcultuur begint bij bewustzijn
Volgens Patricia begint een veilige sportomgeving bij preventie. ‘We stimuleren verenigingen om een eigen vertrouwenscontactpersoon aan te stellen. Daarnaast blijven ook het Centrum Veilige Sport Nederland en Meldpunt Veilige en eerlijke Sportvisserij van de federaties en Sportvisserij Nederland belangrijk als onafhankelijke plek. Zéker als mensen zich niet prettig voelen bij iemand in de eigen vereniging. Het biedt een alternatief en zorgt ervoor dat iedereen, jong of oud, lid of vrijwilliger, een passende weg kan vinden om ongewenst gedrag bespreekbaar te maken.’
Iedereen heeft een rol in het creëren van een veilige omgeving
Wat veel mensen zich niet beseffen, is dat ook derden een melding kunnen doen. Dus niet alleen de persoon die iets vervelends heeft meegemaakt, maar ook iemand die dat ziet gebeuren. Dat kan een ouder zijn die merkt dat zijn kind wordt buitengesloten of een vrijwilliger die ziet dat iemand ongepast wordt behandeld.
Melding maken als derde is volgens Patricia ontzettend belangrijk: ‘Het helpt om gedrag dat anderen misschien niet durven aan te kaarten tóch bespreekbaar te maken. Zo draag je actief bij aan een veiliger sportklimaat. Veiligheid is namelijk niet iets dat alleen op het bordje van het bestuur of het meldpunt ligt. Het is iets waar we allemaal samen verantwoordelijk voor zijn. Omkijken naar elkaar is iets waar een sterke preventieve werking vanuit gaat.’
Een oproep aan verenigingen
Patricia heeft een duidelijke boodschap voor alle hengelsportverenigingen: ‘Maak sociale veiligheid bespreekbaar. Wacht niet tot het misgaat. Zorg dat je gedragsregels zichtbaar zijn, wijs een vertrouwenscontactpersoon aan en gebruik het Meldpunt veilige en eerlijke Sportvisserij als vangnet.’
Toch ziet ze dat veel verenigingen nog huiverig zijn: ‘Ik merk in gesprekken vaak dat bestuurders denken: ‘Bij ons gebeurt dat niet.’ Maar veiligheid is geen aanname – je moet het borgen én bespreekbaar maken.
Verenigingen ervaren dat er al zoveel op hun bord ligt: AVG, regelgeving, administratie. Ik ben me ervan bewust dat dit voor hen voelt als nóg iets wat erbij komt. Maar aandacht voor veiligheid hoort erbij, net als een goede contributieadministratie of het organiseren van wedstrijden. Het is geen extraatje, maar een basisvoorwaarde.
Stimuleer leden en vrijwilligers om te melden, ook als ze zelf niet direct betrokken zijn. Alleen als we allemaal onze ogen en oren openhouden, werken we samen aan een sport waarin iedereen zich welkom en veilig voelt’, eindigt Patricia.
Lees hier hoe je een melding maakt en hoe dit in zijn werk gaat:
https://www.sportvisserijnederland.nl/over-ons/meldingen-en-klachten/