Wist je dat: insluipers

4466
15 aug 2019

Het dikkopje (Pomatoschistus minutus) zet zijn eitjes meestal af in lege schelpen, die worden bewaakt door het mannetje. Dat moeten ze minutieus doen, want anders lopen ze het risico dat insluipers het nest ‘bevuilen’.

Dikkopjes zijn kleine grondels die algemeen langs de Nederlandse kust voorkomen. Vanwege hun geringe lengte (8-10 cm) en zandkleurige camouflagepatroon zie je ze gemakkelijk over het hoofd. In de paaitijd vallen de mannetjes echter wat meer op. Om de dames extra te paaien is de witte rand in de donkere vlek achterop de eerste rugvin in die periode nóg scherper afgetekend. Ook hebben ze in die periode vaak verticale strepen op de flanken. Zeker de grote mannetjes – die een nest van hoge kwaliteit kunnen bouwen dat ze tegen rivalen kunnen verdedigen – maken dan de meeste kans om de dames het hof te maken.


Binnen sneaken

Kleine dikkopmannetjes maken vanwege hun formaat toch geen kans bij de vrouwtjes en hebben daarom een andere strategie  ontwikkeld om zich succesvol voort te planten. Zij pakken het anders aan: ze glippen stiekem het nest van een ander binnen om de eitjes te bevruchten. Deze valsspelers (‘sneakers’) hebben zich hiervoor zelfs speciaal aangepast. Ze vertonen vrouwelijk gedrag en zijn niet zo mooi gekleurd als grote dikkopjes. Het versieren van een vrouwtje laten ze immers toch achterwege. Die energie investeren ze in het aanmaken van sperma. Dat moet namelijk concurreren met de zaadcellen van het grote mannetje dat het nest heeft gegraven.

Echte liefde

Overigens zijn alle mannelijke dikkopjes – klein, middel én groot – opportunisten als het op de voortplanting aankomt. Zo zijn er ook mediumformaat mannetjes die parasiteren bij het paaien door een nest binnen te sneaken en verjagen de allergrootste exemplaren met veel machtsvertoon simpelweg de nestbewaker in plaats van zelf een nest te bouwen. Tenslotte zijn er ook kleine dikkopjes die niet altijd valsspelen. Sommige van deze mannetjes hebben wel mooie kleuren. Daarmee sorteren ze voor op het moment dat de mogelijkheid zich aandient om toch een eigen nest te bouwen. Krijgen ze die kans, dan stoppen ze met sneaken en gaan ze in hun eigen schelp een eerlijk liefdesleven tegemoet.

Om u de beste gebruikservaring te kunnen bieden, gebruiken wij cookies. Voor meer inhoudelijke informatie en het onderscheid die wij hier in maken, verwijzen wij u door naar ons. cookiebeleid.