Een ongeluk zit in een klein hoekje. Michiel Smeets (37) weet daar alles van. Als Instructeur Bedrijfshulpverlening in de Sint Maartenskliniek is de Nijmegenaar dagelijks bezig met het thema fysieke veiligheid. In dit artikel geeft deze fanatieke sportvisser je tips om ongelukken aan de waterkant te voorkomen en oplossingen voor als het onverhoopt toch een keer misgaat.
Vóór vertek
Check kort voor je gaat vissen áltijd de weersverwachting en blijf bij onweer, storm of hevige regenbuien liever thuis. Wees er niettemin ook altijd op voorbereid dat noodweer je aan de waterkant kan overvallen. Een (wegwerp)poncho en reddingsdeken zijn niet duur, nemen amper ruimte in beslag en kunnen echt het verschil maken tegen onderkoeling.
Neem verder altijd – óók in de winter – voldoende drinkwater mee. En laat voordat je de deur uitgaat een huisgenoot weten waar je (ongeveer) naartoe gaat en hoe laat je verwacht weer thuis te zijn. Je kunt je ‘live locatie’ via WhatsApp ook heel nauwkeurig delen – maximaal 8 uur lang. Maar het veiligst (en gezelligst) is natuurlijk om samen met je vismaat op pad te gaan.
Op de visstek zelf
Sta je eenmaal aan de waterkant, wees dan alert op nesten van insecten (zoals wespennesten), gladde of los liggende keien, zwakke kades, drijfzand en kijk ook eens omhoog. Hangen er geen losse takken in de boom, die bijvoorbeeld daags na een storm op het punt
van vallen staan? Zit je onder een hoogspanningslijn? Loop dan liever even door. Kijk vooraf ook altijd waar je het water uit kunt komen als je er onverhoopt in valt, zeker aan kanalen met hoge kades.
Sta je aan een grote of snelstromende rivier? Check dan goed hoe de stroming loopt en waar die je ongeveer heen zal gaan voeren, mocht je te water raken. Ook pal langs een (drukke) verkeersweg lopen of zitten brengt risico’s met zich mee. Wanneer je hengels naar achteren schuift mogen deze natuurlijk nooit gevaar opleveren voor het verkeer. En bij een aanbeet of dril moet je wel enige bewegingsvrijheid hebben op je stek, zodat je in al je enthousiasme of door afleiding niet onverhoopt op de rijbaan belandt.
Professionele hulp en 112
In de meeste gevallen zijn visstekken locaties zonder een adres. De eerste vragen die de 112-meldkamer aan jou stelt, zijn: ‘Waar ben je precies?’ En: ‘Hoe kunnen we bij je komen?’ Gelukkig ziet de 112-meldkamer tegenwoordig automatisch je locatie doordat een
Android telefoon (met minimaal versie 4.0) of iPhone (met minimaal iOS13) deze meezendt.
Mocht je niet goed (meer) kunnen horen of praten, dan is er nog de mogelijkheid om via de 112NL-app de meldkamer te alarmeren middels een chat. Mocht dat ook niet werken, dan is er nog de emergencysms. Meld jezelf daarvoor aan door het sms-bericht aanmelden naar 112 te sturen. Bij een hele zwakke en instabiele (internet) verbinding is sms’en soms nog wél mogelijk.
De 112NL-app is een aanrader voor sportvissers en kun je maar op je smartphone hebben staan.
Bakken en braden
Aan de waterkant wordt heel wat gekookt, gebakken en geroosterd. Wanneer je op een gasstel je maaltijd klaarmaakt, neem dan voorzorgsmaatregelen tegen brand en zorg dat je bluswater paraat hebt. Dat geldt niet alleen in de zomer, want ook in de herfst, winter of het voorjaar kan het erg droog zijn. Bovendien: niet alleen natuurlijke materialen kunnen branden, maar ook je uitrusting. Veel materialen zijn van kunststof en vatten razendsnel vlam.
Kook, bak en grill daarom niet in of te dichtbij je tent of andere uitrusting. Wanneer je in een tent gebruik maakt van een gaslamp of gasverwarming moet je heel goed ventileren om de ontstane koolmonoxide af te voeren. Gebruik degelijke verbrandingsapparatuur en laat deze nooit aan staan op het moment dat je in je tent slaapt. Dit gaat nog steeds elk jaar wel een paar keer goed mis, vooral bij karpervissers.
Kijk uit met koken nabij je spullen en ga nooit slapen met verbrandingsapparatuur die nog aan staat.
En dan tóch een ongelukje
Je zult niet de eerste sportvisser zijn die zich aan de waterkant per ongeluk snijdt. Daar is de kans op een infectie groter dan thuis, dus goede wondverzorging is belangrijk. Een flacon met ontsmettingsmiddel en een setje pleisters zijn daarom geen overbodige luxe. Heb je een diepere snee, dan is het voorhanden hebben van een snelverband en drukverband wel zo verstandig. Met een beetje handigheid kun je dit zelf met één hand aanleggen. Met een snelverband bedek je de wond. Gaat de bloeding door het snelverband heen? Leg daar dan een drukverband overheen om de bloeding te stelpen.
Bij een slagaderlijke bloeding gebruik je een knelverband (tourniquet). Die laatste is wel iets duurder, maar bij een val op een krib of messcherpe oesterschelpen kun je slagaders raken en dan is zo’n tourniquet bijzonder praktisch – zeker gezien de vaak afgelegen locatie van visstekken. Het kan tot slot nooit kwaad om bij grotere wonden na thuiskomst toch even de huisarts te vragen om de wond te controleren. In sommige gevallen zal die namelijk ook een tetanusprik voorstellen.
Ga nooit van huis zonder verbanddoos en overweeg ook een tourniquet.
Rustig blijven
Gaat er wat mis, probeer dan altijd rustig te blijven. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, je komt tenslotte niet elke dag in een noodsituatie terecht. Een beetje paniek is een logisch gevolg, maar kalmte zal je redden. Neem vanuit die gedachte bewust de tijd om hardop aan jezelf te vertellen wat er is gebeurd. Hierdoor besef je beter in welke situatie je jezelf bevindt.
Het gevolg is dat je beter in staat bent om te bepalen wat je mogelijkheden zijn om uit de benarde situatie te komen of om de ander goed te kunnen helpen. Het klinkt misschien een beetje gek, maar stel dat je in het water valt dan zeg je tegen jezelf: ik ben in het water gevallen, ik kan zwemmen, ik zwem met de stroming mee richting de oever. Je zal namelijk niet de eerste zijn die door de schrik tegen de stroming in terug probeert te zwemmen en nooit meer de oever haalt.
Telefoon kapot, wat nu?!
Je smartphone is kapot gevallen, heeft een lege accu, geen bereik of is nat geworden en doet het niet meer. Wat nu? Voor een paar euro zijn er zat materialen om de aandacht van anderen te trekken. Denk aan een fluitje, zaklamp, noodspiegel of een veiligheidshesje waarmee je kunt zwaaien. Voor nog een paar euro meer kun je ook handfakkels (voor in het donker) en handrooksignalen (voor overdag) kopen.
Door met dit soort fakkels te zwaaien, kun je bijvoorbeeld de scheepvaart attenderen op jouw noodsituatie. Via de marifoon kunnen zij vervolgens hulp inroepen. Ben je met zijn tweeën en heeft je vismaatje dringend hulp nodig, maar kun je niemand alarmeren? Dan is het niet anders en zul je het slachtoffer alleen moet laten om snel hulp te halen.
Wie ben jij?
Met een ID-kaart of rijbewijs kunnen hulpverleners snel achterhalen wie je bent. Met de moderne smartphones kun je ook ICE-contacten aanmaken. ICE is in de hulpverlening een bekende term en staat voor In Case of Emergency. Een ICE-contactpersoon wordt door de hulpverlener gebeld met het doel om antwoord te krijgen op (medische) vragen. Dat kan bijvoorbeeld gaan om allergieën, medicijngebruik, bestaande ziektebeelden, wie je huisarts is of in welk ziekenhuis je bekend bent.
In sommige smartphones kun je zelf die medische gegevens invoeren in een medisch ID. Een ICE-contact of een medisch ID kan op het vergrendelscherm opgeroepen worden door de hulpverlener. Dit kan ook anders dan met een smartphone. Merk een vakje aan de buitenzijde van je vistas of -koffer met de opdruk ICE of 112 en laat daarin een notitie achter met jouw (medische) gegevens. Eventueel bewaar je daar ook je medicijnen.
Zorg dat je iets bij je hebt met daarop je naam en medische gegevens vermeld.
Volgende week ook weer vissen
Je wilt graag een paar mooie vissen vangen, thuis de toffe foto’s laten zien en sterke verhalen vertellen op een verjaardag. Dus zodra je aan de waterkant staat, houd je die gedachte aan thuis en de verjaardag vast. Een paar vissen vangen is leuk, maar heelhuids thuiskomen zorgt ervoor dat je volgende week ook weer kan gaan vissen!