Vis & water

Bijvangst: zonnebaars

1985
14 jul 2022

De zonnebaars komt oorspronkelijk uit het oosten van Noord-Amerika. Toch zwemt deze kleurrijke exoot al ruim 100 jaar ook in Nederland rond. Tegenwoordig in al onze provincies, al is de kans dat je hem aan de haak krijgt het grootst in Noord- Brabant en Limburg.

TEKST & BEELD: JELGER HERDER

Exoot met grote impact

in het begin van de vorige eeuw werd de zonnebaars naar Nederland gehaald als siervis. De eerste exemplaren in het buitenwater waren waarschijnlijk afkomstig van ontsnappingen uit de viskwekerij bij Valkenswaard. De laatste decennia is Lepomis gibbosus dankzij zijn bonte kleuren (blauwgroene tot bruine flanken en oranje, rode en blauwe vlekken) in tuincentra veelvuldig verkocht als vijvervis. Ze reproduceren zich echter snel en bij overbevolking van de vijver zijn ze regelmatig – ondanks dat dit ten zeerste wordt afgeraden – in de natuur vrijgelaten.

Bedreiging

Zonnebaarzen zijn echte rovers en eten haast alles wat in hun bek past – van de larven van libellen en waterkevers tot de eitjes en larven van amfibieën en vissen. Vooral in vennen en andere kleine, geïsoleerde wateren hebben ze een grote impact op de onderwaternatuur. In zulke watertypen ontbreken vissen van nature vaak, waardoor amfibieën zich er normaliter succesvol kunnen voortplanten. De komst van de zonnebaars verstoort dit evenwicht ruw. Zo zijn voorbeelden bekend van vennen waar de zeldzame knoflookpad uitstierf vanwege de grote aantallen zonnebaars. Het enige redmiddel bleek behoorlijk ingrijpend: het ven leegpompen, de zonnebaarzen verwijderen en tenslotte volgde een herintroductieproject van de knoflookpad.

Kraters

Deze hoog gebouwde baarsachtige plant zich voort van april tot juli. Daarbij graaft het mannetje in de ondiepe oeverzone een nestkuil in de zand- of grindbodem. Deze kuilen zijn in helder water vaak vanaf de oever zichtbaar als kraters met een doorsnede tot 35 cm. Het mannetje bewaakt de nestkuil met de eitjes en voorziet deze van zuurstofrijk water door met de borstvinnen te wapperen. De jonge zonnebaarsjes zwemmen in kleine schooltjes, volwassen dieren leven solitair. De soort geeft de voorkeur aan plantenrijke zones in helder en stilstaand of langzaam stromend water.

Unielijst

Door de grote en negatieve impact van zonnebaars op het inheemse waterleven is de soort in 2019 op de Europese Unielijst geplaatst. Soorten die op deze ‘zwarte’ lijst staan mogen niet meer worden verhandeld, geïmporteerd, gekweekt, uitgewisseld, vervoerd of gehouden. Zo wordt getracht om verdere verspreiding van invasieve exoten in te dammen en schade aan ecosystemen en de biodiversiteit zoveel mogelijk te beperken en te voorkomen. De verwachting is echter dat de zonnebaars desondanks niet meer uit
Nederland zal verdwijnen. En daarmee blijft de kans vermoedelijk altijd aanwezig dat je deze kleurrijke exoot als bijvangst aan je hengel krijgt.

Bron: Hét VISblad - augustus 2022

Er zijn geen gerelateerde berichten.

Om u de beste gebruikservaring te kunnen bieden, gebruiken wij cookies. Voor meer inhoudelijke informatie en het onderscheid die wij hier in maken, verwijzen wij u door naar ons. cookiebeleid.