Bron: aaenmaas.nl. Deze week legt waterschap Aa en Maas samen met FishFlow Innovations, opgericht uit Manshanden BV en Witteveen+Bos, een hevelvistrap in de Hertogswetering bij stuw ‘Oijense Hut’ te Oijen aan. Dit is de tweede vispassage in het werkgebied van waterschap Aa en Maas waarbij vissen als het ware om de stuw heen geheveld worden.
De in 2006 aangelegde hevelvistrap in Berghem is uitgebreid onderzocht op zijn werking en heeft bewezen prima te functioneren. Hierop besloten is een tweede aan te laten leggen. In tegenstelling tot de eerste wordt de hevelvistrap bij de stuw ‘Oijense Hut’ ondergronds aangelegd. Hiermee wordt nadrukkelijk invulling gegeven aan de wens om de hevelvistrap ‘landschappelijk in te passen’. Met deze innovatie gaat waterschap Aa en Maas een nieuwe uitdaging aan.
Vismigratie
Vis heeft van nature het gedrag stroomopwaarts te gaan om te paaien. Een stuw met een verval van 70 centimeter vormt een dusdanige belemmering dat de vis niet stroomopwaarts kan gaan. Vandaar dat de Europese Kaderrichtlijn Water en enkele nota’s benadrukken dat het herstel en verbetering van mogelijkheden van vismigratie van zeer groot belang is. In het land zijn al veel vistrappen aangelegd. De hevelvistrap heeft ten opzichte van traditionele vistrappen het voordeel dat deze relatief weinig ruimte in beslag neemt. Daarnaast kan de stroomsnelheid door een vacuümpomp zo geregeld kan worden dat de hindernis voor vissen makelijker te overbruggen is. Tevens vergt het totale systeem niet veel onderhoud. Door de spoelkleppen te openen wordt de vistrap vanzelf schoongespoeld.
Ondergronds
De hevelvistrap bij stuw ‘Oijense Hut’ wordt landschappelijk ingepast en zal niet meer dan een halve meter boven maaiveld komen te liggen. “Straks torent er geen vierkante buis meer boven de stuw uit zoals in Berghem, maar vindt de vismigratie grotendeels “onder de grond” plaats. Het landschappelijk beeld blijft daardoor in takt en het object wordt minder vandalisme gevoelig”, zegt Marisca Kimenai, projectleider van waterschap Aa en Maas. Jan Keijzers, Dagelijks Bestuurslid van het waterschap vult aan: ‘De hevelvistrap in Berghem is de eerste in zijn soort. Bij de ‘Oijense Hut’ wordt met hetzelfde principe gewerkt maar is het meer landschappelijker ingepast. De gedachte is, als dit concept goed bevalt, er een hele serie van aan te leggen. Als waterschap hechten wij waarde aan innovatie die, als de resultaten goed zijn, leiden tot een brede toepassing.’
Werking
De Manshanden hevelvistrap bestaat uit een vistrap in een gesloten bak, die door buizen verbonden is met het water aan weerszijden van de stuw. Met behulp van een vacuümpomp wordt het water over het hoogste punt in de hevelvistrap gebracht, waarna de passage water begint te hevelen. Het water stroomt vervolgens over een conventionele vistrap: een reeks compartimenten die vissen in staat stellen door kleine stappen een hoogteverschil te overbruggen. De vacuümpomp zorgt voor de aanwezigheid en instandhouding van een luchtbel. De grootte van de luchtbel is bepalend voor het debiet over de vistrap. Bij een rustige stroming kunnen zowel grote als kleine vissen tegen de stroom in de vistrap op zwemmen.
Vistrappen zijn nodig om vissen in staat te stellen stuwen te passeren. Dit is bijvoorbeeld nodig om migratie van vissen naar paaigebieden mogelijk te maken of om vispopulaties weer stabieler en gezonder te maken. De bouwkosten van de hevelvistrap zijn goedkoper dan die van traditionele vistrappen. Een reden daarvoor is dat er voor de aanleg van een hevelvistrap niet nodig is grond aan te kopen. De trap kan namelijk op allerlei manieren voor, achter of op de stuw worden geplaatst en zo het water om de stuw heen leiden.
Bron: aaenmaas.nl
-> Meer over vismigratie