Aanpak vissterfte gemalen mogelijk

7736
25 mrt 2008

In de Nederlandse wateren sterven jaarlijks naar schatting tientallen miljoenen vissen, doordat ze in gemaalpompen vermalen worden.

De massale sterfte vormt een groot knelpunt in de vismigratieproblematiek en staat in schril contrast tot de vele maatregelen en investeringen, die tot een betere visstand moeten leiden. Uit oogpunt van dierenwelzijn is de vissterfte bovendien een maatschappelijk probleem. Dat de sterfte nauwelijks opgemerkt wordt, komt vooral doordat zij zich onder water afspeelt: de in gemalen vermorzelde vissen zakken naar de waterbodem, waar ze in korte tijd vergaan. In Groningen staat sinds kort een visvriendelijk gemaal. Monitoring wijst uit dat alle vissen dit gemaal ongeschonden passeren. Vissterfte in gemalen kan dus aangepakt worden.

De vissterfte in gemalen doet zich voor in alle jaargetijden, maar vooral in het najaar, wanneer vissen door hun instinct gedreven stroomafwaarts zwemmen. In Nederland voert die tocht meestal naar een gemaal, waarmee de polders droog gehouden worden. Omdat de ouderwetse vijzelgemalen bijna overal zijn vervangen door snel draaiende schroefgemalen en centrifugaal gemalen heeft dat voor een belangrijk deel van de vissen fatale gevolgen: ze worden in stukken gehakt door de propellers van de gemalen. Zeker voor bedreigde vissoorten zoals de paling kan de sterfte in gemalen bijdragen aan het uitsterven van de soort. Nederland telt meer dan 3000 gemalen.

De problemen met de gemalen bestaan al lang, maar komen de laatste jaren steeds sterker onder beleidsmatige druk te staan, zowel landelijk als Europees. De Europese Kaderrichtlijn Water, de Habitatrichtlijn, het Europees beschermingsplan voor de aal, de aanleg van de Ecologische Hoofdstructuur; allen vragen om kostbare maatregelen ter bescherming en verbetering van de visstand, zoals de aanleg van vistrappen. Maatregelen die vervolgens gedeeltelijk tenietgedaan worden door de gemalen. De gemaalproblematiek is in Nederland veel groter dan het probleem met vissterfte in waterkrachtcentrales, waarvoor al jaren aandacht bestaat.

Visvriendelijk gemaal
Het eerste visvriendelijke gemaal in Nederland werd op 19 april geopend in de Oude Aa, nabij het Groningse Haren. Dit gemaal, gebouwd in opdracht van Waterschap Hunze en Aa's, is uitgerust met een recent ontwikkelde bypass. Met behulp van stroboscooplampen wordt er voor gezorgd dat vissen niet de pomp inzwemmen, maar de veilige omleiding kiezen. De afgelopen maanden is gemonitord hoeveel vissen door de passage zijn gezwommen.\

Ter gelegenheid van de opening van het gemaal in de Oude Aa werd een forum georganiseerd, waar vertegenwoordigers van Natuurmonumenten, sportvisserij, beroepsvisserij, het waterschap en de ontwikkelaars van het gemaal hun visie op de vissterfte gaven. Tijdens dit forum werd de impact van vissterfte in gemalen vergeleken met de gevolgen van de waterver-ontreiniging in de jaren '70, toen er soms grote hoeveelheden dode vis op het water dreven. Als de sterfte in gemalen goed zichtbaar zou zijn, zouden er volgens beroepsvisser en uitvinder van de passage Gerard Manshanden al veel eerder maatregelen genomen zijn. Manshanden: "Als achter elke windmolen dagelijks een berg dode vogels zou liggen, zouden de molens snel verboden zijn. In de gemalen gebeurt precies hetzelfde, maar dat ziet geen mens."

Bekroond
De gemaalvispassage is ontwikkeld door FishFlow Innovations, een samenwerkingsverband tussen de beroepsvisser en uitvinder Gerard Manshanden en het ingenieursbureau Witteveen+Bos in Deventer. De passage werd in 2005 door de vakorganisatie ONRI en het tijdschrift De Ingenieur bekroond met een aanmoedigingsprijs.

Bron: detechnologiekrant.nl

Er zijn geen gerelateerde berichten.

Om u de beste gebruikservaring te kunnen bieden, gebruiken wij cookies. Voor meer inhoudelijke informatie en het onderscheid die wij hier in maken, verwijzen wij u door naar ons. cookiebeleid.