‘Fijn hè, dat je deze paling wel gewoon mag eten’, zegt de dame naast me opgewekt. We staan bij het visschap van Albert Heijn. Op mijn verbijsterde blik vervolgt ze: ‘Kijk maar op het etiket, deze paling is wel verantwoord.’
Het etiket. ‘Wij spannen ons in voor duurzame visserij’, lees ik. Daaronder: ‘De palingvangst staat onder druk. Wij investeren in onderzoek naar herstel van de palingvangst, o.a. door jonge gemerkte paling terug te zetten in het IJsselmeergebied.’
Het moet niet gekker worden.
Voor de paling is het ongeveer 5 seconden voor 12. Paling staat officieel op de wereldlijst van bedreigde diersoorten. Er gaan simpelweg te veel palingen dood om het bestand ook maar een beetje op peil te houden. En van de 1.395 ton paling die elk jaar het loodje legt, wordt 70 procent door de visserij gevangen. De rest sterft in waterwerken of door natuurlijke oorzaken. En kweekpaling? De enige plek waar palingen zich voortplanten, is in het Caribisch gebied. Kweekpaling: de wilde glasaal (‘babypaling’) die terugkomt van de Sargasso, wordt gevangen endoor de kweker opgefokt.
De oplossing lijkt zo simpel: stoppen met die visserij! Onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek heeft onwrikbaar aangetoond dat het, zelfs als de visserij op paling per direct stopt, nog 80 jaar duurt voor de palingstand zich helemaal heeft hersteld. En als de visserij in 4 jaar wordt afgebouwd, duurt het nog 200 jaar.
'De sportvisserij heeft zijn conclusie getrokken'
De sportvisserij heeft zijn conclusie getrokken: sinds januari 2009 moet alle gevangen paling ongedeerd worden teruggezet. Maar bij veel beroepsvisserij spelen veel belangen en emoties, waardoor ook de politiek aarzelt. Wie aan de paling komt, komt aan Nederland. Daarom is het dit voorjaar door de regering gepresenteerde Aalherstelplan maar een flauwe afspiegeling van de maatregelen die volgens de deskundigen nodig zijn om de paling te redden.
In dit plan mogen de palingvissers onbeperkt doorvissen in ruil voor het uitzetten van 150 ton volwassen aal in de zee. Volgens wetenschappers is dit veel te weinig en is het bovendien nauwelijks effectief, omdat maar het klein percentage uitgezette vis overleeft.
Stichting De Noordzee, Greenpeace, Sportvisserij Nederland en wetenschappers van onder andere Universiteit Wageningen en het NIOZ ( Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) willen nu gemeenschappelijk het palingprobleem gaan aanpakken, met als basis wetenschappelijke onderbouwing in plaats van emotie.
Misleiding
Als Albert Heijn het heeft over ‘terugzetten in het IJsselmeergebied gaat dit over steun aan een zeer beperkt terugzetproject waarvan het effect bovendien extra twijfelachtig is, omdat de palingen vanuit het IJsselmeer nauwelijks naar buiten kunnen. En dat is zeker niet genoeg om een duurzame claim op je visverpakkingen te kunnen zetten. ‘Greenwashing’ noemen we dat, zo’n milieuclaim die op niets berust. Maar misleiding mag ook. Wat kan de consument doen? Geen paling eten. Zo redt u kosteloos een bedreigde diersoort. Probeer liever gerookte makreel, forel of haring. Ook lekker. En, het beste mevrouw bij het visschap: die mogen wel.
-> Meer over de aalproblematiek